Persoonlijk heb ik een beetje een allergie voor het woord mindfulness… misschien omdat ik het met associeer met glossy feel good magazines en mensen met paarse muren thuis en boeddha’s in de tuin. Iets te hip voor mij.
Neemt niet weg dat ik mindfulness praktijken zoals meditatie (bijna) dagelijks toepas en mij dit ontzettend veel gebracht heeft! Ik ben beter in staat om met mezelf en de wereld om me heen om te gaan, wat me gelukkiger en evenwichtiger maakt.
Wil je minder stress ervaren? Met meer zelfvertrouwen in het leven staan? Beter slapen? Meer energie hebben? Inzicht in jezelf hebben? Keuzes kunnen maken die je verder helpen? Het gevoel hebben dat jij zelf aan het roer staat in plaats van steeds achter de feiten aan te hobbelen? Eindelijk eens stoppen met slechte gewoonten (zoals te veel piekeren)? Gelukkiger zijn? Blijer zijn? Meer awesome zijn?
Haal de paarse verf maar vast tevoorschijn.
We gaan mediteren!
Wat is meditatie?
Meditatie is een vorm van spirituele oefening en we kennen het vooral uit het boeddhisme. Mindfulness is eigenlijk hetzelfde, maar dan met een iets meer Westerse invulling en meer aandacht voor het lichaam. Beiden gaan uit van en streven naar een bepaalde levenshouding en bewustzijn, soms wel verlichting genoemd.
Je kan dit dus ongeveer aan elkaar gelijkstellen (maar net welk woord je prettiger vindt); zo noem ik het in deze blogpost voor het gemak gewoon meditatie.
Er zijn heel veel verschillende vormen van meditatie en je kan het beschrijven als een aandachts-oefening of techniek om de geest tot rust te laten komen en om volledig in het hier-en-nu te komen.
Het leert je om meer bewust te leven en anders om te gaan met stress, gedachten en emoties. Meditatie kan je helpen om je gedachten, ervaringen en sensaties te observeren (zonder erop te reageren).
Helaas gebeurt dit niet al na een enkele meditatie sessie. Je kan ook niet de eerste keer CrossFit al meedoen met de gevorderde les. Net als de spieren in je lijf hebben je hersenen training nodig om ‘sterker’ te worden. Als je regelmatig mediteert (liefst elke dag) krijg je steeds meer controle over deze ‘hersen-spieren’ en dus steeds meer controle over je gedachten. Op die manier krijgen bijvoorbeeld emoties, negatieve overtuigingen of gebeurtenissen in het moment minder grip op jou.
Je zou meditatie dus een workout voor je hersenen kunnen noemen.
Hoe werkt meditatie?
Eigenlijk is het heel erg makkelijk om te mediteren: je gaat voor een bepaalde periode op een comfortabele plek rustig zitten (of liggen) met je ogen dicht en doet gewoon eventjes helemaal niks!
In tegenstelling tot wat veel mensen denken hoef je namelijk niet je gedachten stop te zetten, of je hoofd leeg te maken. Tijdens je meditatieoefening probeer je wel even afstand te nemen van alles wat er in je hoofd omgaat. En dat kan best lastig zijn, aangezien we dagelijks miljoenen prikkels te verwerken krijgen. Dat wordt uiteraard steeds beter als je blijft oefenen, maar het is niet ongewoon om bijvoorbeeld te denken:
“Doe ik het wel goed?”
“Hoe lang zou ik al bezig zijn?”
“Ik moet eigenlijk nog dat artikel afschrijven”
“Hoe zou het met X gaan?”
“Wat heb ik toch eigenlijk stomme dingen laatst naar hem ge-appt”
“Misschien moet ik hem even bellen”
“Oh wacht… ik zou mediteren…”
“Is dit de bedoeling?”
En zo ratelt het vaak nog even door.
Dat is normaal en helemaal niet erg.
Het doel is niet om je gedachten stop te zetten, maar om je gewaarzijn te vergroten. Je bent je bewust dat je allerlei gedachten of emoties hebt, maar er is ook iets dat zich daarvan weer gewaar is.
Dat gewaarzijn brengt ontspanning, omdat je je beseft dat die gedachten/emoties maar van voorbijgaande aard zijn en dat ze ook vanzelf weer oplossen. Ze zijn een illusie. Je hebt gedachten en emoties, je bent ze niet! Zie het als wolken die voorbij komen drijven.
Uiteraard is dit wat kort door de bocht, als je hier meer over wilt weten kan ik Vrij van Gedachten van Jan Geurtz aanbevelen, dat vond ik echt een prachtig en heel helder boek!
De voor- en nadelen van mediteren
De voordelen zijn talrijk (en geloof me, ik ervaar ze echt allemaal!):
- Mediteren vermindert stress, angst en haast.
- Je hebt meer rust en kalmte en hebt het gevoel dat je meer tijd hebt.
- Je ervaart meesterschap en controle over je keuzes.
- Je voelt je liefdevoller, kalmer en gelukkiger.
- Je kan beter met emoties omgaan, ook al ervaar je ze intenser.
- Tegenslagen voelen minder zwaar.
- Je beseft dat je niet je gedachten en ook niet je gevoelens bent, maar dat je gedachten en gevoelens hebt.
- Het leven verloopt met minder moeite, minder weerstand.
- Je voelt je vrijer, zorgelozer en gelukkiger.
- Het wordt eenvoudiger om in het moment te leven.
- Het is makkelijker om te focussen, zowel in je werk als tijdens je training
- Je kunt meditatie inzetten om het leven te bouwen dat je graag voor jezelf wilt (immers: words and thoughts are the houses we live in!).
Maar ook een paar nadelen:
- Het kost zoals elke ‘oefening’ tijd en discipline, maar je zult merken dat je uit gaat kijken naar dat momentje van rust.
- Het voelt soms alsof je het verkeerd doet, waardoor je aan jezelf kunt gaan twijfelen (niet nodig).
- Je bent niet meer die leuke roddeltante die altijd iets te zeuren heeft, dus misschien moet je andere vrienden gaan zoeken die ook positiever in het leven staan
- In reactie op een recente podcast over de mogelijke gevaren van meditatie: een goede screening, het managen van verwachtingen en eventuele begeleiding is aan te raden.
Vijf tips om te beginnen met mediteren
Mediteren is geen magische bezigheid of quick fix. Verwacht geen spirituele verlichting of inzichten die je leven veranderen. Zeker niet als je net begint.
Het kan gebeuren dat je meditatie een bijzondere ervaring wordt. Maar meestal is het simpelweg een moment voor jezelf. Je bent stil en kalm. En die kalmte draag je vervolgens mee je dag in.
Met onderstaande tips help ik je op weg:
Leg de lat niet te hoog
Zeker niet in het begin. Mijn advies is om klein te beginnen. Er zijn al geleide meditaties van 3 minuten die je kan volgen. Ook goed om te weten: zelfs 5 of 10 minuten per dag geven je de genoemde voordelen. Ga lekker zitten op een plek waar je niet gestoord kan worden, zet een timer aan voor 5 minuten en focus op je ademhaling. Met of zonder begeleiding uit een app of een rustgevend muziekje. Later kan je dan langer mediteren en bijvoorbeeld voor 10, 20 minuten of zelfs nog langer gaan.
Maak er een vaste gewoonte/ritueel van
Net als tandenpoetsen. Het makkelijkst is om een vast moment uit te kiezen om te mediteren. Dat werkt voor alle nieuwe gewoonten vaak het beste om ze in je routine te krijgen. Ik vind het zelf fijn om ‘s ochtends te mediteren, meestal tussen de koffie en mijn ontbijt en soms zelfs al voordat ik mijn bed uit stap! Dan begint de dag op mijn voorwaarden en niet met een schreeuwende agenda of aandacht vragende telefoon. Je kan het uiteraard ook ‘s avonds doen; tussen werk en diner is een fijn moment om te ont-stressen en het kan ook erg goed helpen om in slaap te komen.
Geen one-size-fits-all voorkeur
Wat ik ontspannend en fijn vind kan jou zomaar tegen de haren strijken. Gelukkig geldt ook voor meditatie dat er geen one-size-fits-all aanpak is. Experimenteer bijvoorbeeld eens met:
- Geleide meditatie (waarbij iemand je door de meditatie heen praat)
- Mindfulness meditatie (je ziet je gedachten opkomen maar laat ze ook weer gaan, zonder erover te oordelen of ze aan te passen)
- Transcendentale meditatie (populair onder celebrities; meditatie waarbij je steeds een mantra herhaalt)
Ik ben met geleide meditatie begonnen, omdat ik niet goed wist wat het was of wat ik moest doen en ik kan iedereen bijvoorbeeld de Calm app van harte aanbevelen. Is stilzitten niks voor jou? Meditatie kan ook al wandelen op het ritme van je voetstappen!
Do not disturb!
Kies een rustige plek uit en zorg dat je even niet gestoord kan worden. Dit betekent dus ook je telefoon even uit, op stil of in de vliegtuig-stand. De wereld vergaat echt niet als jij even 10 minuten offline bent Je kan kiezen voor een rustig achtergrondmuziekje met bijvoorbeeld een meditatie playlist uit Spotify of YouTube, of gewoon in volledige stilte. Persoonlijk krijg ik altijd een beetje jeuk van harpmuziekjes (tja niks mis met een beetje zelfkennis), dus experimenteer met iets waar jij je fijn bij voelt en waarbij jij je kan ontspannen.
Probeer niet je hoofd leeg te maken
Ik benoemde het al; veel mensen denken dat je tijdens een meditatie je hoofd leeg moet maken. Maar dat is onbegonnen werk. Je hersenen ontvangen continu gedachten. Dat is heel natuurlijk, daar is niets tegen te doen. Wat je doet is je aandacht verschuiven naar het moment. Daardoor ervaar je soms momenten van stilte. Maar die stilte wordt al snel weer verstoord door nieuwe gedachten.
De kunst is niet om je hoofd leeg te maken. De kunst is om je gedachten te observeren. Zie ze voorbijkomen als wolken in de lucht. Ze komen en gaan. En ondertussen kun jij ze rustig observeren. Wanneer je mediteert besef je dat jij niet je gedachten bent. En dat helpt je je problemen te relativeren en lekkerder in je vel te zitten. Als je vaker mediteert zul je wel merken dat je hoofd minder vol wordt.
Laat je inspireren
Eigenlijk een zesde tip dus Ik noemde al het boek Vrij van gedachten en de Calm app, maar er zijn uiteraard nog veel meer fijne inspiratiebronnen om je op weg te helpen. Denk aan apps (waaronder meditatie timers), boeken, workshop, cursussen en jaarprogramma’s. Zo heb ik zelf ook nog een tijdje de Headspace app gebruikt en ga ik in het najaar naar een retraite in Winterberg om van Jan Geurtz meer te leren over Dzochjen meditatie.
Dus waar wacht je nog op? Probeer het eens uit en zie wat het voor jou kan betekenen.
Liefs,
Sjanett
Luistertip: de podcast die ik opnam met Mark Siegenbeek van Heukelom, auteur van het boek “Helemaal naar de meditering” (wat een absolute aanrader is voor iedereen die een nuchtere inleiding wil in het thema spiritualiteit en mindfulness).
